Azhweiphshaa Ethnographic Ensemble (1988) 320kbps

Azhweiphshaa Ethnographic Ensemble (1988)

Vinil Plak

Abhazya’nin batısında Gudauta bölgesindeki Açandara köyünden gelen etnografik bir topluluk olan Azhveipshaa, eski Abhaz halk şarkılarını ve danslarını yeniden canlandıran ve destekleyen onların yeniden halkın arasına dönmesini sağlayan özgün ve yetenekli bir topluluk.

Topluluğun şarki söyleme şekli harmoni, canlılık ve doğallık barındırıyor. Topluluk her biri kendine özgün özelliklere ve kabiliyetler sahip 10 erkekten oluşuyor.  Onları konser esnasında seyretmek çok ilginç. Birbirilerini motive edip artistik hareketler yapıyorlar. 

Grup Abhazya ve yurt dışında büyük başarılara imza atıyor. Grubun icra ettiği sanat yerel folklor ile bağlantılı olsa da en çok bilinen Abhaz halk şarkıların büyük bir bölümü kulağa canlı ve orijinal geliyor. Aynı şarkıyı tekrar tekrar kendi yorumlarıyla söylüyorlar.

Azhweiphshaa Ethnographic Ensemble'nin videosu "Açara Aşva" (SAMPLE)

Albüme adını veren Azveypşaa nedir?

ORMAN VE AV TANRISI AZVEYPŞAA

Orman ve av tanrısı Azveypşaa’nın bu adı “On dörtler” anlamındadır. Bu ad avcı selamlarında tek kişi adı olarak geçer: “Azveypşaa yaşve=Azveypşaa’nın Şarkısı” dendiği gibi, “Azveypşaa raşve=Azveypşaalar Şarkısı” denmesi gibi ve bu şarkı da tek kişi ile söylenmeyip ancak koro ile söylenebilen güftesiz bir bestedir. Buna göre de “On dörtler” kavramı Azveypşaa’nın gerçek anlamıdır. Böyle ise, bu kelime orman ve av varlıklarından on dört grubun her birini temsil eden on dört tanrının ortak adıdır. Bu on dört grup orman varlığı hangileri olabilir? Bunlardan bazılarını biliyoruz ve diğer bazılarını da tahmin ediyoruz. Bildiklerimiz: yabani arı ve bal, kuşlar, etlik orman kara hayvanları, derisi yararlı orman kara hayvanları, zararlı orman kara hayvanları, yabani orman yemişleri, orman çiçekleri, orman ağaçları; tahmin ettiklerimiz de: faydasız ve zararsız orman hayvanları, orman böcekleri, orman çayırları, orman suları, orman toprağı, orman sürüngenleridir. Bu grupların her birinin bir perisi var da hepsinin ortak adı “Azveypşaa-On dörtler “ olmuş olabilir.

                Avcı Selamı: Avlanmakta olan avcıya ve avcılara rastlayan kimse onları “Azveypşaa wıyçeyt = Azveypşaa seni nimetlendirsin.” Diye hitap eder ve bununla selam vermiş olur. Avını vurmuş ve yakalamış avcıya ve ya avcılara rastlayan da “Wdırüatp eyğixaayt = Tekrarlarındaki daha üstün olsun.” Der. Her iki çeşit selama avcıların vereceği cevap da “Ançva yıapxa wawt =  Tanrının lütfunu bulasın.” Ve ya “Ançva yılapxa şvawt. = Tanrının lütfünü bulasınız.” Deyimleridir.

                Azveypşaa’nın Fiziği: Bunun fiziğini deyimlendiren bir deyime henüz rastlanmamıştır; ama Abhaz geleneği av sahnesini göstermektedir ki bu da Tanrısını tasarlamaya yardımcıdır. Bunların dışında da bu tanrının bazı niteliklerini tasarlıyoruz ki belki de bu, avcılık ve tanrısı hikâyelerini ilkin kendisinden duyduğumuz kişilere benzer şekilde anımıza yerleşmesinden ileri gelmektedir.

Fotoğrafta gördüğünüz delikanlıyı Abhazya topraklarında tanımayan kimse yoktu. Duvarda asılı olan boynuzlarla hayvan derileri onun yiğit bir avcı olduğunun kanıtıdır. Yiğit avcıyı takdir ettikleri, arkada oturan yaşlıların gururlu bakışlarından belli oluyor. Bu fotoğrafı 1920 yılında Kapkin çekmiş.

                Abhaz geleneğinde avcılık çok sevilen bir spordur. Bir avcı, hayatı boyunca vurduğu geyik ve karacaların boynuzlarını evinin cephesine çakar da çoğalttığı kadar gurur duyardı. En sevilen av geyik ve karaca idi.

                Abhazlarda av, karlı, kapalı günlerin çok karlı ormanlarında yapılırdı. Ava kafile halinde gidilir, en yaşlı ve üstat kişi kafile başkanıdır. Ve direktiflerine diğerleri uyar. Av hayvanına ateşi düzenleyen de odur. İlk ateşi kafilenin en gencine yaptırır. O vuramazsa tespit ettiği diğer birine yaptırır ve gerekirse kendi yapar. Vurulan atın eti kafilkedekilere dağıtılırken, vurana baş ve gerdanı vermek kuraldır.

                Eski avcıları gören ve ya hikâyelerini çok dinleyen insan anılarında yerleşen av kafilesi mutlaka şöyledir: Karlı, kapalı bir gün. Beş kişilik avcı kafilesi ormana doğru yürüyor. Kumju (Geleneksel Abhaz erkek kıyafeti) denen uzun giysilerinin eteklerinin ön uçlarını – ayaklarına dolaşmaması için – yukarıya kıvırıp bel kemerlerine sokmuşlar. Dizlerine kadar uzun konçlu yün çorapları (Bazıları bunu üzerine Abhaz yapısı tozluk olan Eymsı ne ya çizme gibi uzun konçlu mest giymiş), ayaklarında çarık ve ayağın üşümemesi için çarığın içine kaba yosun döşenmiş; azıcık dağarcığı gençe birinin sırtında, gerektiğinde giymek va ya üzerine oturmak için kara yamçılar simitvari sarılıp omuz ve koltuk altlarından geçirilerek taşımaktalar. Göğüslerinin iki yanındaki fişeklik ceplerde beşer altışar gümüş fişek barutla dolu, bellerinin sol yanında kemere takılı yuvarlak edevat çantasında mermiler ile bir çakmak ve kav. Edevat çantasının yanında önde kemere takılı kılıkta bıçak. Omzunda “Abaza Tüfeği” (Abhaz yapısı tüfek). Kara batmadan yürüyebilmek için ayağın altına geçirilecek kar kasnaklarından birer çift her birinin ya sırtında ya da yan tarafına kemere bağlayarak taşımakta (Bu kasnaklar haşepli ağaçların dallarını büküp 30-40 cm kuturlu daireler haline getirilerek kuruttuktan sona daire içleri iplerle örülerek yapılır.). Gençlerden birinde balta ve gürebi.

                Büyük sık ağaçlardan oluşan engin ormanlarla kaplı yüksek dağlar. Ormanların içi yer yer açıklıklar ki bunlar yazın çayır alanları olur., alanların ağaçlıkla birleştiği yerde yiyecek bir şeyler bulan geyik ve yanında yavrusu,, Bir yanda orman içinde bir çağlayan kayadan dökülmekte, dibinde karaca su içmekte, eşi de su içmiş, seke seke yan kayalardan ormana doğru tırmanmakta. Çağlayanın yanlarından buzlar sarkmakta, aşağıda akan derenin kenarları buzlu.

                Ormanlı dağların en hâkim bir yerinde bir kaya sivrilmekte ve üzerinde Azveypşaa oturmakta, elindeki değnek yere saplı, üzerine kolunu koymuş durmakta. Sakalı ağarmaya başlamış sağlam ve dinç bir bünyeli. Üstü başı ve ayakları ak tüylü postlarla giyimli, yüzünden kan fışkırırca açık tenli. Görünüşüne göre uzun boylu ve balıketinde.

                Avcı kafilesinden bazıları ve başkanı, hangi av hayvanının hangi saatlerde nerede su içmeye gideceklerini ve o gün hava ve orman şartları içinde hangi av hayvanının nerede yiyecek aradığını ve bulduğunu bilen üstat avcılardır. Ormanın kalın kar tabakasına girdikleri zaman avcılar kara batmadan yürüyebilmek için ayaklarına kar kasnakları geçirmişlerdir. İlk vurdukları karaca, kafilenin en gencinin sırtında – iki ayağı bir omzundan ve diğer iki ayağı diğer koltuğundan geçirilerek, dört ayağı taşıyıcının göğsünde birbirine bağlanmış olarak – taşınmakta. O halle karacaların o saatte su içmeye gleceği çağlayana doğru yürümekteler.

                İşte geleneğin ve av hikâyelerinin anılarımızda çizdiği av ve Azveypşaa tablosu.

                Av Dönüşü: Azveypşaa şarkısı veya Azveypşaalar şarkısı diye bizim duyduğumuz, güftesiz bir bestedir. Yalnız söylenemeyip koroca söylenir demiştik. Av kafilesi av etlerini taksim etmiş, bu arada baş ve gerdanlar onları vuranlara düşmüş köye dönmekteler. Yolda kafile başkanı duruma uygun konuşmalar yaparak ve konuşturarak tatlı bir spor dönüşü ile köy yakınına geldiklerinde oturup mola verirler ve o esnada Azveypşaa bestesini koro halinde çağırırlar. Sesleri köyde duyulur ve hemen evlerinin hanımları çorba ve emsali yiyecek tencerelerini ocağa sürerken gençler de koşup av kafilesini karşılar ve onlardan ağırlıklarını kendileri alıp taşırlar. Evine av hayvanın başı ve gerdanını getirenlerin üstün başarıları daha özel övgülerle kutlanır. O gece evlerde av eti yahnisi ziyafetleri vardır. Sohbetler en çok av hikâyeleridir.

Kaynak: 

Abhaz Mitolojisi Anaç mı?-Ömer Büyüka

Ажвейпшаа

Этнографический ансамбль села Ачандара (Абхазия)

Запись 1988 (1989?), выпуск 1992. Русский диск R30-00862/C60-32537

Azhweiphshaa

"Ethnographic" ensemble from the village Achandara, Abkhazia

Recorded 1988 (1989?), published 1992. Russian disc R30-00862/C60-32537

Tracklist:

Taraf 1

1. Azveypşaa Raşva

2. Ozbak Yaşva

3. Açandaraa Rçıbkhakazara Aşva

4.Araşara Aşva

5. Atlapsiriri

6. Azar

7. Gdoutaa Rımhacirra Aşva

8. Rafida Laşva

9. Radeda-Atza Laagara Aşva

Taraf 2

10. Açara Aşva

11 Pşkaç-ipa Mança Yaşva

12. Ar Raşva

13. Akhra Aşva

14. Alaf Aşva

15. Smır Gudisa Yaşva

16. Gagraa Rımhacirra Aşva

17. Kiarazaa Raşva

18. Açıbkhakaztsa Raşva

19. Afırhatsa Raşva

20. Apsua Açara Aşva

Düzenleyen:

Vadim Aşuba

Solistler:

Camfer Tsarguş

Anatoli Hagba

Georgi Gunba

İvan Kuarçelia

Lev Abgacava

Guliko Gunba

Ladikua Tsarguş

Vasili Tsarguş

Tarzı: Halk Şarkıları

Sanatçı: Çeşitli

Başlık: Abkhazian Music

Çıkış Tarihi: 1992

Parça Sayısı: 20

Formatı: MP3

Ses Kalitesi: 320 kbps

Yayın Dili: Abhazca

Boyut: 93.1 MB

Mega

YÜKLE-Download

DepositFiles
(DepositFiles ile indirmek için linke tıkladığınızda "sıradan indirme" seçeneğine tıklayın. Daha sonra açılan reklam sayfasını sağ üstteki çarpı işaretinden kapatın. Geri sayımı bekleyerek açılan harf ve sayıları kutucuğa yazın. "Continue" butonuna tıkladığınızda indirme başlayacaktır.)

YÜKLE-Download