Abhazya Halk Şarkıları 1989- ABHAZYA MÜZİKAL FOLKLORU ANTOLOJİSİ 3.Plak

İNTERNET'TE İLK! ! ! 

ABHAZYA MÜZİKAL FOLKLORU ANTOLOJİSİ

“Abhazya müzikal folkloru” serisinden 3.plak bizi Abhazya Halk sanatları merkezi mürettep etnografya korosu ile tanıştırıyor.

1948 yılında ünlü besteci, folklorcu, Abhazya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti ve Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Devlet sanatçısı İvan Esnatoviç Kortua, Abhazya’nın her köşesinden yüz ve daha üstü yaşındaki yaşlıları davet etmiştir. Halk sanatlarında özgün yorumcuların odağı haline gelen topluluk böyle doğmuştu. Zira onun üyeleri yetenekli ozanlar, türkücüler, dansçılar ve halk çalgıları yorumcularıydı. Onların yardımı ile ayümaa ve ahımaa gibi ulusal telli çalgılarla, birçok amatör topluluğun repertuarını zenginleştiren çok sayıda şarkı ve dans yeniden geri kazandırıldı.

Daha sonra bu özgün topluluk Abhazya yaşlıları devlet etnografya korosu “Nartaa” ismini aldı. Bu eşi benzeri olmayan topluluğun katılımcıları ve sanatları ile tanışabilmek için Abhazya’ya çok sayıda bilim adamları, etnograflar, yazarlar, gerontolog-hekimler geldi. ABD, Japonya, İngiltere, Finlandiya, Federal Almanya, İspanya, Fransa ve birçok başka ülke televizyonları topluluğun çekimlerini yaptı. Bizim ülkemizde bu topluluk için “Gençlikten yaşlılığa kadar”, “Dağların türküleri” filmleri çekildi. 1973 yılında ise Abhazya yaşlıları etnografya korosu “Nartaa”, Macaristan uluslararası televizyonculuk festivalinde “Altın tavus kuşu” büyük ödülünü aldı.

Abhazya halk sanatları merkezi mürettep etnografya korosu repertuarı bize Abhaz müzikal folklorunun zengin çeşitliliği hakkında bilgi verir. Buraya epik, tarihi-kahramanlık, güncel hayat, çalışma, esprili, tören (düğün, avlanma) şarkıları ve çoban melodileri dâhildir.

Tüm Abhaz müzikal folklorunu üçe ayırabiliriz: epos, dram ve lirik. Epik türe Nart destânı ve destansı tarihi-kahramanlık şarkılar dâhildir. Bu tarz şarkılar genelde erkekler tarafından söylenir, genelde de üç-dört sesli olurlar ve her solist kahramanın tiplemesine kendi şahsi yorumunu getirir. Bu tür şarkılarda genelde anlamlı metnin (güfte-söz) olmaması tipiktir. Tarihi-kahramanlık ve epik şarkılarda sırayla birkaç değişik müzik düşüncesi, melodiler değişebilir ve onların İfade güçleri, insanın düşünce ve duygularını, onun manevi değişimlerini yansıtma yeteneği genelde resitatif tonlama prensibine dayanmaktadır. Solistler tempoları oldukça serbest yorumlayıp keyfi hızlanmalar ve yavaşlamalar yapar. Solistin ses perdesi genelde oktavı aşmaz.

Dramatik türe gösterilerin eşlik ettiği şarkılar dâhildir. Örneğin: avlanma, düğün, cenaze, ritüel duaları, tedavi (rehabilite) edici şarkılar. Avlanma ritüel şarkılarında uzun melodik nefes ve akışkanlık özgündür. Ağır avlanma şarkıları genelde iki seslidir (çok nadir üç seslilik elemanlarına rastlanmaktadır). Ağır avlanma şarkılarının melodik çizgisinde dalgalanma hareketi esastır. Melodik çizgilerin değişik kıvrımları, melodik hareketin yönünün keskin değişikliği, gelişmenin büyük yoğunluğu –bütün bunların sonuçta anlamlı bir önemi vardır ve karakter, belirli şarkı tipinin oluşturulmasında en büyük önemi taşır. Onlardaki melodik çizginin temelinde süreklilik, gelişmesinde akıcılık izlenimini veren tedrici yükselme hareketi vardır, bu özellikler ise melodikliği sağlar. Düğün töreninde karakteristikleri farklı şarkılara rastlanmaktadır: şerefe (sağlık için), esprili, oyun şarkıları. Örneğin şerefe (sağlık için) söylenen şarkı “Radeda” gelini damadın evine götürürken söylenir. Her düğün şarkısı iki bölümden oluşmaktadır: birinci bölüm acele etmeden, azametle, haysiyetle söylenir, ikincisi ise dans özelliği, hızlı temposu ve coşturucu ritmi ile öncekiyle tamamen zıttır.

Birçok eski törensel ayinler ve şarkılar hastalıkların tedavisine adanmıştır. Abhazyalıların eski inançlarına göre her hastalığın arkasında bir tanrı varmış. İlgili şarkı ve ayinlerle ona hitap ediyorlarmış. Bu batıl inanca göre şarkı ve müzikle hastalık tanrısının veya cinin “hoşgörüsü” sağlanabilirmiş.

Bu şarkıların yanı sıra yaralıyı teselli etmek için söylenen “Yaralı” şarkıları varmış. Bu tarz şarkı örneği, Halkın yabancı istilacılara karşı savaş yapılmasından ibaret olan, asırlık tarihi ile sıkı bağları olan “Yaralı şarkısı”dır. Bu savaşın tek kutsal amacı varmış – özgürlüğü kazanmak. Vatan derin yaralar alıyormuş; belki de “Yaralı şarkısı” vatanın yaralarının sarılmasının özgün bir sembolüdür. Yaralı savaşçıyı yakın arkadaşları eve getirirmiş. Onun etrafına oturup “Yaralı şarkısını” söylerlermiş, ağır yaralı da, müziğin şifalı gücüne inanarak, tuttururmuş bu şarkıyı. Şarkının karakteri sakin, yavaş, ağır söylenir. Melodinin akış prensibi – varyasyon.

Lirik türe ait olan şarkılar özel duyguları ve heyecanları anlatanlardır. Bunlar ninniler, lirik-ağır ve esprili-aşk şarkılarıdır. İlginçtir ki, gelişen tarihi olaylar nedeniyle Abhaz müzikal folklorunda bu tür, diğer halkların müzikal folkloruna kıyasla daha tevazu bir yer teşkil etmektedir. Bize göre böyle olmasının sebeplerinden birisi Abhazların özel duygu ve heyecanlarını açıkça belli etmeme özellikleridir. Ayrıca geleneksel olarak şarkıların Abhaz erkeklerinin tarafından söylenmesinden farklı olarak lirik türde kadın seslerinin ağırlıklı olduğunun altını çizmek gerekir. Lirik şarkıların kural olarak belirli anlamlı metni vardır. Bu şarkıların da kıta - varyasyon şekli buradan gelir. Ninnilerde ve ağır lirik şarkılarda uzun melodik nefes vardır. Esprili – aşk şarkılarında oynak-hareketli, dans melodileri vardır. Bu şarkılar (çoğunluğu) ulusal bir çalgı eşliğinde söylenir.

V.Aşuba

ABHAZYA HALK SANATLARI MERKEZİ MÜRETTEP ETNOGRAFYA KOROSU

Sanat yönetmeni: İvan Kortua

ABHAZYA HALK ŞARKILARI

Taraf 1

1. Pşkiaç-ipa Mança iaşva (Pşkiaç-ipa Mança şarkısı) – 2.26

Solistler R.Gumba, A.Kove, V.Tsarguş

2. Araşara aşva (çalışma şarkısı) – 3.12

3. Lakoba iaşva (Nestor Lakoba şarkısı) – 1.55

Solistler A.Kove, V.Maan

4. Amhacirra aşva (muhacirlerın şarkısı) – 2.58

Solistler: K.K.Marganiya, r.Ş.Kove, Z.K.Anşba, P.V.Kobahiya

5. Auasarhuga (Çoban şarkısı) – 2.20

Solist E.Bagateliya

6. Ahura aşva (Yaralı şarkısı) - 2.04

7. Azhveipshaa raşva (avlanma şarkısı) – 2.58

Solistler K.B.Sakaniya, L.J.Kvarçeliya

8. Auasarhuga (melodi) – 1.04

E.N.Bagateliya, açarpın

9. Abataa Beslan iaşva (Beslan Abataa şarkısı) – 2.12

Solist M.B. Sakaniya

Taraf 2

10. Aiba iaşva (Kahraman Aiba şarkısı) – 2.08

Solist R.D.Gumba

11. Ahura aşva (Yaralı şarkısı)- 1.21

Ş.Marholiya, apkhertsa

12. Amhacirra aşva (mahaciraların şarkısı) – 3.06

Solist P.Ş.Aşuba, K.M.Gerheliya

13. Nartaa raşva (Nart şarkısı) – 1.27

Solist E.A.Bagateliya

14. Şaratın (horon) – 1.31

Solistler Z.K.Anşba, R.Ş.Kove

15. Ahatsa raşva (kahramanlar şarkısı) -2.31

Solist E.A.Bagateliya

16. Azhveipshaa raşva (avlanma şarkısı) – 1.22

Solist K.B.Sakaniya

17. Samahhuaa aşva (Samahhua) – 2.22

Solistler K.B.Sakaniya, L.S.Kvarçeliya

18.Atatsaagara aşva (Gelin getirme şarkısı) – 2.07

Solist D.D.Cikirba

Hazırlayan V.Aşuba. Restorasyon V.Parfenova. Redaktör K.Simonyan

Not: Bu plak serisi 3 Plaktan oluşmaktadır. Ses kaydı 1956 yapılmış, plak olarak 1989 yılında çıkmıştır. Maalesef elimde diğer plaklar olmadığı için sizlerle paylaşamıyacağım. Bu albüm plaktan bilgisayar ortamına aktarılmış üzerindeki yazılar tarafımdan Rusçadan çevirtilmiştir.

Elinde serinin diğer plaklarından olan varsa benimle irtibata geçebilir.

Biraz hışırtılı da olsa seste çok problem yoktur.

Yükle-Download




Alternative Download

Şifre-Pass: nartkun